Czynniki rozwoju rolnictwa na świecie

przebieg pogody na danym obszarze określony na podstawie wieloletnich obserwacji.

naturalna zdolność gleby do zapewnienia roślinom substancji odżywczych, wody i powietrza.

liczba dni w roku, kiedy średnia dobowa temperatura powietrza utrzymuje się powyżej 5°C, co umożliwia roślinom wzrost i rozwój.

dział rolnictwa obejmujący gospodarcze wykorzystanie organizmów wodnych (zwierząt i roślin) przy zachowaniu zasad ochrony przyrody. Rybactwo obejmuje:

• rybołówstwo – połowy wolno żyjących organizmów wodnych (morskich i śródlądowych),
• akwakulturę – chów i hodowlę organizmów wodnych, np. karpi w stawach rybnych.

zbiorowisko roślinne, w którym przeważają trawy i niskie rośliny zielne. W odrożnieniu od pastwisk łąki są użytkowane głównie przez koszenie trawy i pozyskiwanie siana dla zwierząt gospodarskich.

teren porośnięty trawami i niskimi roślinami zielnymi, który jest użytkowany do wypasania zwierząt gospodarskich.

uprawy trwałe; część użytków rolnych, plantacje roślin wieloletnich, np. sady, winnice.

w geografii to całkowita masa uzyskanych płodów rolnych (np. ziarna pszenicy, bulw ziemniaków) najczęściej wyrażana w tonach (t).

duży teren przeznaczony pod uprawę jednego gatunku roślin przeznaczonego na sprzedaż, np. trzciny cukrowej, bawełny, palmy olejowej, truskawek.

działania człowieka polegające na żywieniu, pielęgnacji i utrzymywaniu zwierząt gospodarskich w zdrowiu w celu:

• pozyskania z nich określonych produktów, np. mięsa, mleka,
• wykorzystywania ich jako siły roboczej, np. koni do pracy w polu.

czynności mające na celu ulepszanie dziedzicznych cech zwierząt i zwiększanie ich wartości użytkowej, dobór samców i samic koni arabskich do rozmnażania, tak aby zachować u potomstwa najlepsze cechy tej rasy koni.

podział gospodarstw rolnych na danym obszarze (np. w kraju) na grupy według jakiegoś kryterium. Najczęściej tymi kryteriami są:

• własność gospodarstw (np. indywidualne, państwowe) – to jest struktura własnościowa,
• wielkość gospodarstw (np. poniżej 1 h, 1–5 ha, 5–10 ha, powyżej 10 ha) – to jest struktura wielkościowa.

średnio żyzna gleba, która powstaje:

• w miejscach porośniętych lasem liściastym,
• na podłożu zbudowanym z glin, piasków i pyłów.

W wyniku procesu płowienia (zob. wyjaśnienie terminu) drobniutkie cząstki iłu są wymywane w głąb gleby, dlatego w jej przekroju widać dwa charakterystyczne poziomy:

• jaśniejszy (płowy) poziom wymywania,
• ciemniejszy poziom wmywania.

Przy intensywnym nawożeniu gleby płowe dają wysokie plony. Uprawia się na nich m.in.: pszenicę, buraki cukrowe, rzepak, owoce i warzywa.

średnio żyzna gleba, która powstaje:

• w miejscach porośniętym lasem liściastym,
• na podłożu zbudowanym z glin, piasków i pyłów.

W wyniku procesu brunatnienia (zob. wyjaśnienie terminu) w profilu glebowym powstaje charakterystyczny poziom brunatnienia.
Przy intensywnym nawożeniu gleby brunatne dają wysokie plony. Uprawia się na nich m.in.: pszenicę, buraki cukrowe, rzepak, tytoń, owoce i warzywa.

gleba mało żyzna, o niewielkiej zawartości próchnicy. Powstaje:

• w miejscach porośniętych lasami iglastymi,
• na podłożu zbudowanym z piasków.

W wyniku procesu bielicowania (zob. wyjaśnienie terminu) w przekroju gleby powstają dwa charakterystyczne poziomy:

• bardzo jasny poziom wymywania,
• rdzawy lub brązowy poziom wmywania.

Gleby bielicowe wymagają intensywnego nawożenia. Uprawia się na nich rośliny o niewielkich wymaganiach glebowych, m.in.: żyto, owies, jęczmień, ziemniaki.

bardzo żyzna gleba o dużej zawartości próchnicy i grubym poziomie próchnicznym. Powstaje:

• na obszarach porośniętych roślinnością trawiastą,
• na podłożu zbudowanym z lessu.

Czarnoziemy nie wymagają intensywnego nawożenia, ale są bardzo podatne na erozję. Uprawia się na nich rośliny o dużych wymaganiach glebowych, m.in.: pszenicę, buraki cukrowe, tytoń, proso, sorgo.

żyzna gleba, która występuje w dolinach i deltach rzek. Powstaje z osadów rzecznych bogatych w substancje odżywcze, m.in.:

• mułów,
• piasków,
• żwirów.

Mady często wymagają osuszania. Uprawia się na nich rośliny o dużych wymaganiach glebowych, m.in.: pszenicę, buraki cukrowe, rzepak, kukurydzę.

bardzo żyzna gleba, która występuje:

• w klimacie umiarkowanym ciepłym, na granicy ze strefą klimatu suchego,
• w sąsiedztwie strefy występowania czarnoziemów.

Powstaje:

• na obszarach porośniętych niebyt zwartą roślinnością stepową,
• na różnych skałach, w tym także na lessie.

Zawiera mniej próchnicy niż czarnoziem i ma jaśniejszą od niego barwę – ciemnobrunatną (kasztanową).
Przy nawadnianiu gleby kasztanowe dają wysokie plony. Suche są użytkowane jako pastwiska.
Uprawia się na nich m.in.: pszenicę, kukurydzę, bawełnę.