Czynniki rozwoju rolnictwa w Polsce

przebieg pogody na danym obszarze określony na podstawie wieloletnich obserwacji.

naturalna zdolność gleby do zapewnienia roślinom substancji odżywczych, wody i powietrza.

liczba dni w roku, kiedy średnia dobowa temperatura powietrza utrzymuje się powyżej 5°C, co umożliwia roślinom wzrost i rozwój.

w geografii to całkowita masa uzyskanych płodów rolnych (np. ziarna pszenicy, bulw ziemniaków) najczęściej wyrażana w tonach (t).

proces zastępowania pracy ręcznej pracą maszyn i urządzeń technicznych.

sytuacja, kiedy z rolnictwa utrzymuje się zbyt duża liczba ludności.

podział gospodarstw rolnych na danym obszarze (np. w kraju) na grupy według jakiegoś kryterium. Najczęściej tymi kryteriami są:

• własność gospodarstw (np. indywidualne, państwowe) – to jest struktura własnościowa,
• wielkość gospodarstw (np. poniżej 1 h, 1–5 ha, 5–10 ha, powyżej 10 ha) – to jest struktura wielkościowa.

średnio żyzna gleba, która powstaje:

• w miejscach porośniętych lasem liściastym,
• na podłożu zbudowanym z glin, piasków i pyłów.

W wyniku procesu płowienia (zob. wyjaśnienie terminu) drobniutkie cząstki iłu są wymywane w głąb gleby, dlatego w jej przekroju widać dwa charakterystyczne poziomy:

• jaśniejszy (płowy) poziom wymywania,
• ciemniejszy poziom wmywania.

Przy intensywnym nawożeniu gleby płowe dają wysokie plony. Uprawia się na nich m.in.: pszenicę, buraki cukrowe, rzepak, owoce i warzywa.

średnio żyzna gleba, która powstaje:

• w miejscach porośniętym lasem liściastym,
• na podłożu zbudowanym z glin, piasków i pyłów.

W wyniku procesu brunatnienia (zob. wyjaśnienie terminu) w profilu glebowym powstaje charakterystyczny poziom brunatnienia.
Przy intensywnym nawożeniu gleby brunatne dają wysokie plony. Uprawia się na nich m.in.: pszenicę, buraki cukrowe, rzepak, tytoń, owoce i warzywa.

gleba mało żyzna, o niewielkiej zawartości próchnicy. Powstaje:

• w miejscach porośniętych lasami iglastymi,
• na podłożu zbudowanym z piasków.

W wyniku procesu bielicowania (zob. wyjaśnienie terminu) w przekroju gleby powstają dwa charakterystyczne poziomy:

• bardzo jasny poziom wymywania,
• rdzawy lub brązowy poziom wmywania.

Gleby bielicowe wymagają intensywnego nawożenia. Uprawia się na nich rośliny o niewielkich wymaganiach glebowych, m.in.: żyto, owies, jęczmień, ziemniaki.

mało żyzna gleba o niewielkiej zawartości próchnicy. Powstaje:

• w miejscach porośniętych przez lasy mieszane i liściaste,
• na podłożu zbudowanym z piasków.

Jej charakterystyczną cechą jest rdzawy poziom leżący tuż pod warstwą próchnicy. Gromadzą się w nim wypłukane przez wodę opadową związki żelaza i glinu.
Gleby rdzawe mają niewielką wartość dla rolnictwa, dlatego najczęściej są porośnięte lasami.

bardzo żyzna gleba o dużej zawartości próchnicy i grubym poziomie próchnicznym. Powstaje:

• na obszarach porośniętych roślinnością trawiastą,
• na podłożu zbudowanym z lessu.

Czarnoziemy nie wymagają intensywnego nawożenia, ale są bardzo podatne na erozję. Uprawia się na nich rośliny o dużych wymaganiach glebowych, m.in.: pszenicę, buraki cukrowe, tytoń, proso, sorgo.

żyzna gleba, która powstaje:

• w miejscach porośniętych lasem lub roślinnością łąkową,
• na podłożu zbudowanym z wilgotnych glin, np. na zarastającym jeziorze lub bagnie.

Czarne ziemie są trudne w uprawie, choć nie wymagają dużego nawożenia. Uprawia się na nich rośliny o dużych wymaganiach glebowych, np.: pszenicę, buraki cukrowe, kukurydzę, soję. 

żyzna gleba, zasobna w próchnicę. Powstaje na podłożu zbudowanym z:

• wapieni,
• dolomitów,
• kredy,
• gipsów.

Rędziny są trudne w uprawie, ponieważ płytko pod powierzchnią znajduje się dużo odłamków skalnych. Na rędzinach uprawia się m.in.: pszenicę, żyto, ziemniaki.

żyzna gleba, która występuje w dolinach i deltach rzek. Powstaje z osadów rzecznych bogatych w substancje odżywcze, m.in.:

• mułów,
• piasków,
• żwirów.

Mady często wymagają osuszania. Uprawia się na nich rośliny o dużych wymaganiach glebowych, m.in.: pszenicę, buraki cukrowe, rzepak, kukurydzę.