Adam Mickiewicz Burza (Sonety krymskie)

zestawienie zjawiska z innym, pod pewnymi względami podobnym

inaczej uosobienie; nadanie abstrakcyjnym pojęciom, przedmiotom cech ludzkich – ukazanie ich jako osoby

(1550–1581); poeta; liryka wymową zbliżona do problematyki baroku; ukazanie człowieka wątpiącego, rozdartego, słabego

[franczesko petrarka] (1304–1374) humanista, włoski poeta, o którego twórczości mówi się, że daje początek humanizmowi w Europie; pozostawił po sobie osobiste wyznania, pisma moralistyczne, poemat sławiący wielkość starożytnego Rzymu, ale przede wszystkim miłosne sonety, których bohaterką jest Laura – kobieta oczarowała go od pierwszego wejrzenia, a jej niespodziewana śmierć wstrząsnęła poetą

osoba mówiąca w utworze lirycznym; czasem wyraża poglądy autora, ale zazwyczaj nie można jej z autorem utożsamiać

[łiliam szekspir] (1564–1616); angielski dramatopisarz, poeta i aktor; wiele elementów biografii jest niepewnych (pewne, że urodził się w miejscowości Stratford nad rzeką Avon; miał żonę Annę Hathaway i trójkę dzieci); uznawany za dramaturga wszechczasów; związany z teatralną Trupą Lorda Szambelana; doceniany przez władców – w 1603 r. król Jakub I ogłosił zespół teatralny Szekspira Trupą Królewską; nie zachował się żadnen rękopis sztuk – podstawę współczesnych wydań stanowi zbiór z 1623 r. opracowany przez aktorów z trupy; na scenach polskich Szekspir pojawił się dopiero w 1798 r. (Hamlet w reż. W. Bogusławskiego)

[dante aligieri] (1265–1321); urodził się we Florencji; wywodził się ze znanego, choć zubożałego, rodu; studiował na uniwersytetach w Bolonii i Padwie oraz na paryskiej Sorbonie; w młodości przeżył wielką platoniczną miłość do Beatrycze Portinari, która zmarła w 1290 r.; po jej śmierci poeta opisał swoje uczucie w tomie wierszy Życie nowe; angażował się w życie społeczne i polityczne rodzinnego miasta; należał do stronnictwa politycznego, które przegrało walkę o władzę; w 1302 r. przeciwnicy polityczni zarzucili mu korupcję i defraudację miejskich funduszy i skazali go na dożywotnie wygnanie; poeta nie wrócił już nigdy do ukochanego miasta, a w czasie wygnania, oprócz pomniejszych utworów, takich jak traktaty, wiersze i listy, stworzył swoje największe dzieło, Boską komedię

(1798–1855); najwybitniejszy polski poeta romantyzmu; urodził się w Zaosiu koło Nowogródka (pogranicze Białorusi i Litwy) w zubożałej rodzinie szlacheckiej; dzieciństwo i młodość spędził na Litwie i w Rosji, dojrzałe lata na emigracji (od 1834 r. osiadł na stałe w Paryżu); jego życie i twórczość dzieli się na pewne okresy: wileńsko-kowieński do 1823 r. (wtedy m.in. nieszczęśliwie zakochał się w Maryli Wereszczakównie, debiutował tomem Ballady i romanse, napisał II i IV cz. Dziadów, Grażynę, był członkiem tajnego Towarzystwa Filomatów do aresztowania i zsyłki w głąb Rosji), rosyjski do 1827 r. (był w Petersburgu, Odessie, na Krymie, w Moskwie; napisał m.in. Sonety krymskie, Konrada Wallenroda), emigracyjny do śmierci (w obawie przed aresztowaniem opuścił Rosję, podróżował po Europie, słuchał wykładów Hegla, poznał Goethego, był w Szwajcarii i Rzymie, skąd próbował się bez skutku dostać do kraju na wieść o powstaniu listopadowym; w Dreźnie napisał Dziady cz. III; później zamieszkał w Paryżu – ożenił się z Celiną Szymanowską, wykładał literaturę klasyczną w Lozannie w Szwajcarii i w Collège de France w Paryżu, był zwolennikiem idei Towiańskiego i przez pewien czas kierował Kołem Sprawy Bożej, czym naraził się władzom francuskim, które zawiesiły jego wykłady; angażował się w politykę – m.in. formowanie polskiego legionu we Włoszech i polskich oddziałów w Turcji; zmarł w Stambule na cholerę)