Pozostało 94% treści
Zyskaj dostęp do setek lekcji przygotowanych przez ekspertów!
Wszystkie lekcje, fiszki, quizy, filmy i animacje są dostępne po zakupieniu subskrypcji.
W tej lekcji:
- literatura renesansu,
- cechy literatury renesansu,
- literatura renesansu w Polsce.
Masz już dlaucznia.pl?
Zaloguj się
Miesięczny dostęp do wszystkich przedmiotów
- Dostęp do 9 przedmiotów
- Płatność co miesiąc
- Zrezygnuj kiedy chcesz!
Nie lubisz kupować kota w worku?
Sprawdź, jak wyglądają lekcje na Dla Ucznia
Dla Ucznia nauka zdalna liceum nauka zdalna portal
3:44
?
Co to znaczy?
epikureizm
kierunek filozoficzny zapoczątkowany przez Epikura, unikanie cierpienia przynosi człowiekowi szczęście
?
Co to znaczy?
stoicyzm
szkoła filozoficzna założona przez Zenona z Kition, w życiu należy kierować się rozumem, pogodzić z losem i zachować spokój
?
Co to znaczy?
pieśń
utwór liryczny początkowo związany z muzyką, co jest widoczne w podziale na strofy; pieśni podejmują tematy poważne i lekkie
?
Co to znaczy?
pareneza
cel utworów pokazujących wzorce osobowe i uczących, jak żyć
?
Co to znaczy?
kazanie
przemówienie, w którym osoba mówiąca (najczęściej duchowna) przekazuje m.in. treści religijne lub podejmuje ważne kwestie
?
Co to znaczy?
epigramat
gatunek wywodzi się z dwuwierszowych napisów na nagrobkach; krótki utwór o charakterze refleksyjnym lub satyrycznym z wyraźną puentą
?
Co to znaczy?
tren
utwór żałobny zawierający pochwałę zmarłego
?
Co to znaczy?
sielanka
utwór przedstawiający wyidealizowany obraz życia wiejskiego i bliskości z naturą
?
Co to znaczy?
sonet
utwór liryczny o ściśle określonej budowie – 14 wersów ułożonych w 4 strofy (dwie pierwsze o charakterze opisowym, dwie kolejne mają charakter refleksyjny); liczba wersów w strofach jest różna w zależności od rodzaju – w sonecie włoskim to dwie zwrotki po 4 wersy i dwie zwrotki po 3 wersy
?
Co to znaczy?
fraszka
krótki utwór liryczny, często dowcipny, zwykle z wyraźną puentą
?
Co to znaczy?
nowela
krótki utwór pisany prozą, z jednym wyraźnie zarysowanym wątkiem, dramatyczną akcją zmierzającą do punktu kulminacyjnego
?
Co to znaczy?
powieść
utwór prozatorski, który zawiera kilka wątków, rozbudowaną fabułę, opisy; o zdarzeniach opowiada narrator
?
Co to znaczy?
dramat humanistyczny
gatunek dramatu, który narodził się w renesansie; swoją budową i tematyką nawiązuje do tragedii antycznej
?
Co to znaczy?
komedia dell'arte
komedia ludowa, która narodziła się w XVI w. we Włoszech; wywodziła się z tradycji antycznych mimów i średniowiecznych wędrownych aktorów; ważnymi elementami były maska i kostium; charakterystyczne postacie, np. Arlekin
?
Co to znaczy?
utopia
utwór przedstawiający idealny model państwa, w którym króluje równość i sprawiedliwość
?
Co to znaczy?
zwierciadło
utwór ukazujący wzory postępowania
?
Co to znaczy?
Kallimach
(1437–1496) właściwie Filippo Buonaccorsi, włoski humanista, dyplomata, wykładowca na Akademii Krakowskiej; sekretarz na dworze króla Kazimierza Jagiellończyka; tworzył po łacinie
?
Co to znaczy?
Grzegorz z Sanoka
(1407–1477) poeta polsko-łaciński, filozof, humanista; chciał wyzwolenia nauki spod wpływu teologii, bronił mieszczan, krytykował przywileje magnackie
?
Co to znaczy?
Klemens Janicki
(1516–1543) syn chłopa; jego edukację (m.in. w Padwie) wspierali mecenasi; wybitny przedstawiciel łacińskiej poezji humanistycznej, otrzymał nawet laur poetycki – najwyższy dowód uznania
?
Co to znaczy?
Mikołaj Rej
(1505–1569) szlachcic, humanista, poseł na sejm, inicjator literatury politycznej; w swojej twórczości (po polsku) łączył dydaktyzm z barwnymi opisami różnych aspektów życia; autor powiedzenia „Polacy nie gęsi, iż swój język mają”
?
Co to znaczy?
Andrzej Frycz Modrzewski
(1503–1572) pisarz polityczny, reformator; dyplomata, sekretarz króla Zygmunta I Starego; w najważniejszym swoim dziele O poprawie Rzeczypospolitej wyłożył w 5 księgach swoje nowatorskie i często kontrowersyjne pomysły reformy obyczajów, prawa, sztuki wojennej, Kościoła i szkoły (dzieło zostało wpisane na indeks ksiąg zakazanych)
?
Co to znaczy?
Mikołaj Sęp Szarzyński
(1550–1581); poeta; liryka wymową zbliżona do problematyki baroku; ukazanie człowieka wątpiącego, rozdartego, słabego
?
Co to znaczy?
Szymon Szymonowic
(1558–1629) mieszczanin, organizator Akademii Zamojskiej w Zamościu, poeta na dworze króla Zygmunta III Wazy; autor sielanek i parafraz antycznych poetów – Wergiliusza oraz Teokryta
?
Co to znaczy?
Jan Kochanowski
(1530–1584) poeta, humanista, dyplomata, twórca literackiego języka polskiego; wykształcenie zdobywał na Akademii Krakowskiej, uniwersytetach w Królewcu i Padwie; dworzanin króla Zygmunta II Augusta; ostatecznie osiadł w Czarnolesie, gdzie wiódł życie rodzinne i prowadził działalność pisarską
?
Co to znaczy?
Łukasz Górnicki
(1527–1603) humanista, pisarz polityczny, dworzanin, tłumacz; szlachcic wywodzący się z mieszczaństwa; pracował jako sekretarz i bibliotekarz na dworze króla Zygmunta II Augusta; wykształcony (studia odbył m.in. w Padwie); w zaadaptowanym do polskich warunków Dworzaninie (oryginalnie dzieło włoskie) przedstawił wzór renesansowego dworzanina; w innych pismach krytykował wolności szlacheckie
?
Co to znaczy?
Piotr Skarga
(1536–1612) ksiądz, jezuita, przeciwnik reformacji, wykładowca, doradca króla Zygmunta III Wazy; autor popularnych Żywotów świętych; w swoich kazaniach postulował m.in. wzmocnienie władzy królewskiej, poprawę losu chłopa
?
Co to znaczy?
Francesco Petrarka
[franczesko petrarka] (1304–1374) humanista, włoski poeta, o którego twórczości mówi się, że daje początek humanizmowi w Europie; pozostawił po sobie osobiste wyznania, pisma moralistyczne, poemat sławiący wielkość starożytnego Rzymu, ale przede wszystkim miłosne sonety, których bohaterką jest Laura – kobieta oczarowała go od pierwszego wejrzenia, a jej niespodziewana śmierć wstrząsnęła poetą
?
Co to znaczy?
Giovanni Boccaccio
[dżiowani bokaczjo] (1313–1375) włoski pisarz, znawca Boskiej komedii; przyjaźnił się z Petrarką, był chętnie czytany przez mieszczan (pisał m.in. romanse); jego arcydziełem jest Dekameron, w którym pisarz ukazał różne aspekty życia, zawarł normy moralne mieszczaństwa, plastycznie i bogato przedstawił postacie; jest uznawany za ojca włoskiej prozy
?
Co to znaczy?
Miguel Cervantes
[migel serwantes] (1547?–1616) pisarz hiszpański; miał bardzo niespokojne życie (znalazł się m.in. na statku porwanym przez tureckich korsarzy); dzięki bogatemu doświadczeniu niezwykle celnie ujmuje postacie i wydarzenia w swoich utworach