Młoda Polska – ramy czasowe

[szarl bodlę] (1821–1867); francuski poeta zaliczany do tzw. poetów przeklętych; prekursor dekadentyzmu i symbolizmu; skandalista; jako sześciolatek stracił ojca; uczył się w Lyonie oraz w Paryżu (w 1839 r. został usunięty ze szkoły); w 1840 r. rozpoczął studia prawnicze; tworzył pierwsze utwory, obracał się w kręgu paryskiej bohemy; aby wyrwać go ze środowiska, rodzina wysłała go w podróż do Indii (nie dopłynął, statek się rozbił, a Charles wylądował na Mauritiusie); po powrocie do Europy otrzymał spadek po ojcu i zerwał kontakty z rodziną; wielokrotnie był oskarżany o obrazę moralności (zwłaszcza po wydaniu zbioru wierszy Kwiaty zła); manifestował bunt i odmienność strojem (lakierki, różowe rękawiczki, czerwony krawat), zażywał narkotyki, które fatalnie wpływały na jego zdrowie (rok przed śmiercią został przewieziony z Belgii do Paryża, ale był już sparaliżowany i nie mógł mówić); w swojej twórczości pisał o prostytucji, marginesie społecznym, używkach; jego poezja jest przepełniona poczuciem śmierci, brzydotą, obrazami zła, buntem, prowokacją

(1867–1935); polityk, wojskowy; członek i przywódca w kraju Polskiej Partii Socjalistycznej; twórca Organizacji Bojowej PPS, Polskiej Organizacji Wojskowej, działacz w Tymczasowej Radzie Stanu; od 11.11.1918 r. naczelny wódz Armii Polskiej; w latach 1918–1922 naczelnik państwa, a w 1920 r. – pierwszy marszałek Polski; po wyborze Gabriela Narutowicza na prezydenta wycofał się z polityki; po przewrocie majowym 1926 r. został przywódcą sanacji (ruchu zmierzającego do uzdrowienia sytuacji w państwie) i wprowadził rządy autorytarne oparte na armii (ograniczył m.in. rolę sejmu); dwukrotnie pełnił funkcję premiera Polski

lata 1837–1901, kiedy Imperium Brytyjskim rządziła królowa Wiktoria; okres kolonialnej potęgi Królestwa i czasy rewolucji przemysłowej; surowa moralność; rozkwit literatury pięknej (Ch. Dickens, siostry Brontë, R. Kipling, J. Conrada) i popularnej (opowieści o Sherlocku Holmesie)