Filozofia Młodej Polski

rozważania o rzeczach, zjawiskach niedostępnych zmysłom i poznaniu rozumowemu

[artur szopenhauer] (1788–1860); niemiecki filozof; urodził się w Gdańsku; w 1793 r. wraz z rodziną przeniósł się do Hamburga, a po śmierci ojca – do Weimaru (tam zaprzyjaźnił się z Goethem); studiował m.in. w Getyndze i Berlinie; dużo podróżował po Europie; w 1819 r. wydał swoje największe dzieło Świat jako wola i przedstawienie; jest twórcą koncepcji świata napędzanego wolą istnienia, pesymistycznego losu człowieka, który nie może osiągnąć szczęścia

[fridrich nicze] (1844–1900); niemiecki filozof, pisarz i poeta; był synem luterańskiego pastora; po śmierci ojca rodzina przeniosła się do Naumburga (tam Nietzsche uczył się w szkole miejskiej i gimnazjum przykatedralnym); od 1864 r. studiował na uniwersytecie w Bonn, gdzie stracił wiarę pod wpływem lektury książki Davida Friedricha Straussa analizującego Biblię pod kątem filologicznym; na uniwersytecie w Lipsku stał się uznanym filologiem klasycznym; w 1867 r. poznał dzieła Schopenhauera, które wywarły wielki wpływ na jego koncepcje; choć w wieku 25 lat objął katedrę filologii na uniwersytecie w Bazylei, Nietzsche czuł się filozofem; w latach 1873–1876 utrzymywał bliskie stosunki z rodziną kompozytora Richarda Wagnera (był zafascynowany geniuszem muzyka i rozczarowany jego niskimi pobudkami); w 1856 r. nasiliły się objawy niezdiagnozowanej choroby, na którą Nietzsche cierpiał od wczesnej młodości (bóle głowy, nudności, utrata wzroku), a która odbiła się na jego psychice – filozof porzucił uniwersytet, podróżował; pod koniec 1888 r. pojawiły się u niego oznaki szaleństwa, trafił do kliniki, a po kuracji zamieszkał przy rodzinie; jest twórcą koncepcji nadczłowieka; uważał, że religia i demokracja świadczą o słabości

[ąri bergsą] (1859–1941); francuski filozof, laureat Literackiej Nagrody Nobla; pochodził z rodziny żydowskiej (ojciec to warszawski kompozytor); studiował w Paryżu, później pracował jako nauczyciel i wykładowca akademicki; chciał przejść na katolicyzm, ale obawiał się prześladowań; zmarł na zapalenie płuc; jest twórcą koncepcji pędu życiowego, który wprawia świat w ruch

istnienie poza granicami bytu lub ludzkiego poznania