Filozofia dwudziestolecia międzywojennego

(1859–1938); niemiecki matematyk i filozof żydowskiego pochodzenia; urodził się na terenie dzisiejszych Czech w wielodzietnej rodzinie kapelusznika; studiował matematykę, fizykę, astronomię na Uniwersytecie w Lipsku – tam zainspirowały go wykłady z filozofii; po doktoracie z matematyki obronionym w 1883 r. głębiej zainteresował się filozofią; pod wpływem wykładów Franza Brentano na Uniwersytecie Wiedeńskim Husserl postanowił całkowicie poświęcić się filozofii; wypracował metodę redukcji fenomenologicznej, czyli zawieszenia sądów o świecie w akcie jego poznania; w 1887 r. się ożenił; miał troje dzieci; po ślubie pracował jako profesor filozofii m.in. na uniwersytetach w Getyndze, Fryburgu; na mocy antyżydowskiego prawa z 1933 r. Husserl nie mógł korzystać z biblioteki ani publikować swoich prac w Niemczech; po śmierci Husserla jego dorobek naukowy został w 1939 r. przemycony przez franciszkanina na Katolicki Uniwersytet Lowański w Belgii, dlatego jego dzieła przetrwały czas nazizmu w Niemczech

[dżon łotson] (1878–1958); amerykański psycholog, twórca behawioryzmu; zerwał z klasyczną metodą psychologiczną, a skupił się na badaniu zachowania człowieka (jego zdaniem zachowanie to bodziec i reakcja); prowadził badania na małych dzieciach, także na swojej rodzinie (m.in. zakazał spontanicznego wyrażania uczuć); cierpiał na chorobę alkoholową; został wyrzucony z uczelni po ujawnieniu romansu z doktorantką (porzucił dla niej żonę)

[oswald szpengler] (1880–1936); niemiecki filozof historii i kultury; pochodził z konserwatywnej rodziny drobnomieszczańskiej; jako 10-latek przeprowadził się do uniwersyteckiego miasta Halle – tu uczył się w liceum klasycznym, pogłębiał też swoje zainteresowania naukami przyrodniczymi; po śmierci ojca studiował jako wolny słuchacz m.in. historię, filozofię, matematykę, literaturę; w 1904 r. uzyskał doktorat; pracował jako nauczyciel; po śmierci matki przeniósł się do Monachium, gdzie utrzymywał się z nauczania i skromnego spadku; nie założył rodziny; cierpiał na nerwicę, stany lękowe, migreny; opublikowany w 1917 r. Zmierzch Zachodu okazał się wielkim sukcesem; inne ważne dzieło to m.in. Człowiek i technika (o zgubnym wpływie techniki; koncepcja człowieka drapieżnego zainspirowała zwolenników nazizmu)

[zygmunt frojd] (1856–1939); austriacki lekarz pochodzenia żydowskiego, neurolog, twórca psychoanalizy; pochodził z rodziny mieszczańskiej; już w gimnazjum interesował się naukami przyrodniczymi; w 1873 r. zaczął studia medyczne na Uniwersytecie Wiedeńskim, a po ich ukończeniu zajmował się zagadnieniem budowy komórkowej układu nerwowego; od 1882 r. pracował w Szpitalu Powszechnym w Wiedniu (badał znieczulające właściwości kokainy); w 1885 r. zyskał uprawnienia, aby prowadzić własną praktykę; w czasie pobytu w Paryżu zainteresował się hipnozą w leczeniu histerii; intrygowały go też związki między seksualnością a życiem psychicznym człowieka; metody paryskie stosował w swojej prywatnej praktyce; w 1902 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a jego sława rosła; korespondował i współpracował z wieloma ówczesnymi specjalistami, m.in. Carlem Gustavem Jungiem (ostatecznie zerwali przyjaźń); psychoanaliza zyskała światowe uznanie (w 1910 r. powstało Międzynarodowe Towarzystwo Psychoanalityczne); najważniejsze dzieła: Objaśnianie marzeń sennych (marzenie senne jest fasadą utajonego pragnienia stłumionego przez cenzora), Psychopatologia życia codziennego (badania nad przejęzyczeniem, błędami), Trzy rozprawy z teorii seksualnej (życie seksualne sięga do wczesnego dzieciństwa), Wstęp do psychoanalizy (cykl wykładów), Kultura jako źródło cierpień (kultura to przymus narzucany przez innych)

termin w filozofii Edmunda Husserla oznaczający istotę rzeczy, rzecz samą w sobie; nośnikiem fenomenów są rzeczy doświadczane empirycznie