Filozofia antyku

wyznawca jakiejś religii, który poprzez umartwianie ciała, odmawianie sobie doczesnych przyjemności, dąży do zbawienia

(ok. 540–480 r. p.n.e.); filozof grecki zaliczany do tzw. filozofów przyrody; w swoich przemyśleniach dotyczących arche (pierwszą zasadę świata) stwierdził, że jest nią ogień; przedmiotem jego rozważań był nie tylko świat zewnętrzny, lecz także człowiek; nie do końca ufał poznaniu zmysłowemu; uważał, że świat nie ma początku, ale podlega nieustannej przemianie (przypisuje mu się autorstwo powiedzenia: panta rhei ‘wszystko płynie’)

(ok. 460–370 r. p.n.e); grecki filozof, uważany za najbardziej wszechstronnego przed Arystotelesem – interesował się m.in. kosmologią, fizyką, psychologią, matematyką, etyką, estetyką, gramatyką, medycyną; współtwórca atomistycznej teorii budowy świata (uważał, że świat składa się z materialnych, niepodzielnych cząstek – atomów); człowiek to ciało i dusza, które są układami atomów

(469–399 r. p.n.e.); grecki filozof; nie zostawił po sobie żadnego pisma – wolał rozmowę; jego wyidealizowany obraz przetrwał w pismach jego ucznia Platona; Sokrates unikał polityki, ale był patriotą, brał udział w wojnie peloponeskiej; odważny i bezkompromisowy, często głosił niewygodne dla władzy poglądy; został oskarżony o bezbożność i skazany na śmierć przez wypicie trucizny (cykuty); posługiwał się ironią, udawał niewiedzę, skłaniając w ten sposób rozmówcę do wywyższenia się, po czym serią pytań wskazywał braki w jego argumentacji – chciał, aby rozmówca uświadomił sobie swoją niewiedzę i następnie prowadził go kolejną serią pytań od faktów jednostkowych aż do definicji, którą rozmówca sam formułował; Sokrates uważał, że wiedzę należy z siebie wydobyć; zło jest rezultatem niewiedzy, a tzw. sokratejska cnota to wiedza, czym jest dobro i wysiłek zmierzania do niego

(ok. 427–34 r. p.n.e.); jeden z najsłynniejszych filozofów greckich, uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa; pochodził ze znamienitego ateńskiego rodu; starannie wykształcony, utalentowany także poetycko i malarsko; po śmierci swojego mistrza wiele podróżował, a po powrocie do Aten założył szkołę filozoficzną w gaju poświęconemu herosowi Akademosowi (Akademię); zachowały się prawdopodobnie wszystkie pisma Platona, a poza dwoma mają one formę dialogu (często bohaterem jest Sokrates); Platon uważał, że świat jest zaledwie odbiciem świata idei (jaskinia Platona); prawdziwe poznanie to poznanie rozumowe; wiedza jest wrodzona; człowiek to istota dwoista złożona z materialnego ciała i duszy

(384–322 r. p.n.e.); jeden z najwybitniejszych greckich filozofów; uczeń Platona; nauczyciel Aleksandra Wielkiego; założył własną szkołę filozoficzną w Likejonie; traktował filozofię jako naukę uniwersalną; stworzył pisma dotyczące m.in. logiki, fizyki, biologii (m.in. opracował klasyfikację gatunków), psychologii, poetyki i retoryki; to pierwszy myśliciel, który w swoich badaniach wykorzystywał doświadczenia i dokumenty; odrzucił większość poglądów swojego mistrza; uważał, że człowiek może poznać świat dzięki wnioskom z obserwacji zmysłowych; postępowaniem człowieka powinna kierować zasada złotego środka

(ok. 624–547 r. p.n.e.); grecki filozof (pierwszy z tzw. jońskich filozofów przyrody), matematyk, astronom; nie pozostawił po sobie żadnych pism; uważa się go za autora 5 twierdzeń geometrycznych; jako pierwszy z myślicieli poszukiwał odpowiedzi na pytanie o początek wszechrzeczy – uważał, że jest nią woda (podkreślał jej wyjątkową właściwość trzech stanów skupienia); sądził też, że wszystkie rzeczy mają duszę (siłę poruszającą), a Ziemia unosi się w praoceanie

(ok. 572–497 r. p.n.e.); grecki matematyk i filozof; propagator modelu życia we wspólnocie zwanego pitagoreizmem (celem było szczęście ziemskie i pośmiertne – członkowie wierzyli w reinkarnację i uważali, że nieśmiertelna dusza została uwięziona w ciele; bezwzględne posłuszeństwo mistrzowi, anonimowość dokonań badawczych; wspólnota majątkowa); w matematyce jego imieniem zostało nazwane twierdzenie o bokach trójkąta prostokątnego; przez członków swojej wspólnoty Pitagoras był uważany za proroka, a po śmierci uznany przez uczniów za bóstwo