Rynek pracy w Polsce

części gospodarki realizujące określoną działalność:

• sektor I – działalność rolnicza, leśnictwo i rybactwo (rolnictwo, leśnictwo i rybactwo),
• sektor II – działalność przemysłowa (przemysł),
• sektor III – działalność usługowa (usługi).

dotyczący demografii, czyli dyscypliny naukowej, która bada zjawiska zachodzące w populacjach ludności (np. świata, danego kraju, regionu), tak aby wykryć występujące prawidłowości.

procentowy udział ludności zatrudnionej w różnych działach gospodarki.

Przykłady:

• struktura zatrudnienia w sektorach gospodarki: 
  • rolnictwie, 
  • przemyśle, 
  • usługach,

• struktura zatrudnienia w działach sektora usług, m.in.: 
  • handel i naprawy, 
  • edukacja, 
  • finanse i ubezpieczenia, 
  • opieka zdrowotna i pomoc społeczna.

rodzaj bezrobocia, które:

• pojawia się wtedy, kiedy kwalifikacje osób bezrobotnych nie są dostosowane do potrzeb rynku pracy,
• jest długotrwałe,
• jest skutkiem zamykania zakładów przemysłowych lub przenoszenia produkcji do innych krajów,
• jest dużym problemem w regionach, gdzie dominuje jeden dział przemysłu, np. górnictwo, hutnictwo, włókiennictwo.

rozprzestrzenianie się choroby na wielu kontynentach w tym samym czasie. Rozprzestrzeniająca się choroba charakteryzuje się:

• wysoką zaraźliwością, głównie drogą kropelkową – dużo osób zapada na chorobę,
• niską śmiertelnością – stosunkowo mało osób umiera wskutek tej choroby.

Przykłady:

• pandemia dżumy (czarnej śmierci) w XIV w.,
• pandemia grypy (zwanej hiszpanką) w latach 1918–1919,
• AIDS (zespół nabytego zaniku odporności) wskutek zakażenia wirusem HIV – od 1981 r. do dziś.

• górnictwa,
• hutnictwa,
• włókiennictwa,
• produkcji cementu,
• produkcji energii.

udział osób aktywnych zawodowo w grupie ludzi w wieku 15 lat i więcej.
Wartość współczynnika podaje się w %.

Wzór:

a_z = S_r : L_p

gdzie:
a_z – aktywność zawodowa
S_r – siła robocza, czyli liczba osób aktywnych zawodowo,
L_p – liczba ludności w wieku 15 lat i więcej.

Uwaga. Czasem współczynnik aktywności zawodowej jest inaczej definiowany – jako udział osób aktywnych zawodowo w liczbie ludzi w wieku produkcyjnym (czyli powyżej 18. roku życia). 

• są zdolne do pracy,
• chcą podjąć pracę.

współczynnik bezrobocia; stosunek liczby bezrobotnych do ogólnej liczby ludzi aktywnych zawodowo.
Wartość współczynnika podaje się w %.

Wzór:

stopa bezrobocia = (liczba bezrobotnych : liczba aktywnych zawodowo) · 100%

Państwowe Gospodarstwa Rolne; wielkoobszarowe przedsiębiorstwa rolne, które były własnością państwa. Działały w Polsce od 1949 r. do lat 90. XX w.

Szczególnie duże gospodarstwa utworzono na Ziemiach Odzyskanych (dzisiejsze woj. zachodniopomorskie i warmińsko-mazurskie). Obszar PGR-ów był także powiększany przez odbieranie ziemi chłopom.

W PGR-ach zatrudniano robotników, którzy otrzymywali wynagrodzenia oraz dodatkowe premie. Ponadto rodziny robotników dostawały mieszkania socjalne, finansowano dożywianie dzieci oraz ich wakacyjny wypoczynek. W wielu PGR-ach działały świetlice, kluby oraz przedszkola.

Mimo ogromnych nakładów finansowych PGR-y nie były rentowne – koszty ich działalności były wyższe od osiąganych zysków.

W latach 90. sprywatyzowano w Polsce wszystkie PGR-y, co wywołało wielkie problemy społeczne, głównie na ziemiach zachodnich i północnych, związane z brakiem pracy dla wielotysięcznej rzeszy pracowników.