W tej lekcji:
- budowa geologiczna Polski na tle Europy
- główne struktury geologiczne Polski
- przeszłość geologiczna Polski
- Dostęp do 9 przedmiotów
- Płatność co miesiąc
- Zrezygnuj kiedy chcesz!
Nie lubisz kupować kota w worku?
Sprawdź, jak wyglądają lekcje na Dla Ucznia
uskok
transgresja morza
stopniowe zalewanie powierzchni lądu przez morze wskutek:
- pionowych ruchów skorupy ziemskiej (zapadania się lądu),
- podnoszenia się poziomu morza w wyniku globalnego ocieplenia się klimatu.
Wkutek transgrecji tworzy się nowa linia brzegowa, a morze zwiększa swój obszar.
geologiczny
dotyczący geologii, czyli nauki o budowie i historii Ziemi, głównie skorupy ziemskiej, oraz o procesach, które ją przeobrażają.
Wyróżnia się:
- geologię podstawową (w tym m.in. tektonikę, paleontologię, mineralogię), która zajmuje się problemami związanymi z budową i historią Ziemi,
- geologię stosowaną (w tym m.in. geologię złóż, hydrogeologię) zajmującą się poszukiwaniem złóż kopalin, badaniem wód podziemnych, badaniem utworów geologicznych na potrzeby górnictwa i budownictwa.
skamieniałości przewodnie
szczątki, odciski lub ślady kopalnych organizmów, które żyły w przeszłości na dużym obszarze, lecz dość krótko w geologicznej skali czasu.
Skamieniałości przewodnie pozwalają naukowcom ustalić wiek skał, w których one występują.
Przykład: obecność odcisków amonitów (morskich głowonogów) w skałach świadczy o tym, że skały powstały w erze mezozoicznej.
orogeneza
proces powstawania łańcuchów i pasm górskich (orogenów) w wyniku 2 różnych procesów:
- fałdowania warstw skalnych i ich wypietrzania ponad otaczające obszary,
- pękania warstw skalnych, przesuwania ich i wynoszenia części tych warstw ponad otaczające tereny.
W dziejach Ziemi wyróżnia się 3 główne orogenezy:
- w erze paleozoicznej:
- kaledońską (powstały m.in. G. Świętokrzyskie, G. Kaledońskie w Wlk. Brytanii),
- hercyńską (powstały m.in góry Harz w Niemczech),
- na przełomie er mezozoicznej i kenozoicznej – orogenezę alpejską (powstały m.in. Alpy i Karpaty).
zlodowacenie
okres tworzenia się wielkich lodowców (lądolodów) na znacznych obszarach Ziemi.
W Polsce do największych zlodowaceń doszło w czwartorzędzie (dokładnie podczas plejstocenu, czyli od 2,6 mln do ok. 12 tys. lat temu – stąd nazwa zlodowacenia plejstoceńskie).
Wtedy lądolód skandynawski kilkakrotnie wkraczał na obszar naszego kraju, a potem się wycofywał.
Etapy zlodowaceń, kiedy lądolód pokrywał obszar kraju, nazywamy glacjałami.