Ruchy górotwórcze, ruchy epejrogeniczne, plutonizm

inaczej procesy endogeniczne; procesy geologiczne zachodzące w głębi Ziemi. Ich powstanie jest związane z ciepłem wewnątrz planety. Do procesów endogenicznych zalicza się:
• powstawanie gór,
• ruchy epejrogeniczne (lądotwórcze),
• procesy plutoniczne,
• wulkanizm,
• trzęsienia ziemi.
Procesy endogeniczne kształtują powierzchnię Ziemi niejako „od środka”.

różnorodne procesy powodujące niszczenie podłoża (gleby i skał) przez wody, lodowce i wiatr, a także usuwanie materiału powstałego wskutek niszczenia.

ma dwa znaczenia:
1. jedna z powłok Ziemi, zbudowana ze skał,
2. element budowy wnętrza Ziemi – warstwa zbudowana ze skorupy ziemskiej oraz zewnętrznej części płaszcza górnego Ziemi.

gorąca masa skalna znajdująca się w głębi Ziemi. Gdy wydostaje się na powierzchnię, ulega odgazowaniu i staje się lawą.

wydłużona struktura geologiczna, ograniczona uskokami wzdłuż dwóch dłuższych krawędzi i obniżona względem otoczenia.

struktura geologiczna powstała w wyniku pęknięcia mas skalnych i przemieszczenia ich w górę i w dół lub w poziomie.

struktura geologiczna ograniczona przynajmniej z dwóch stron uskokami i wyniesiona względem otoczenia.

produkty wyrzucane z wulkanu podczas erupcji.

Powstają w wyniku rozdrobnienia:

• magmy,
• skał stożka wulkanicznego,
• podłoża stożka wulkanicznego. 

Przykłady:

• lapille,
• bomby wulkaniczne,
• pyły wulkaniczne.

wydobywająca się spod powierzchni ziemi masa gorących skał (magma) pozbawiona gazów.

dotyczący geologii, czyli nauki o budowie i historii Ziemi, głównie skorupy ziemskiej, oraz o procesach, które ją przeobrażają.

Wyróżnia się:

• geologię podstawową (w tym m.in. tektonikę, paleontologię, mineralogię), która zajmuje się problemami związanymi z budową i historią Ziemi,
• geologię stosowaną (w tym m.in. geologię złóż, hydrogeologię) zajmującą się poszukiwaniem złóż kopalin, badaniem wód podziemnych, badaniem utworów geologicznych na potrzeby górnictwa i budownictwa.