Zaburzenia zachowania u nastolatków – jak i kiedy reagować?
W tym artykule:
Fot. Shutterstock
Czy wszystkie zaburzenia zachowania u nastolatków są powodem do niepokoju?
Problemy z nastolatkiem to częsty kłopot, na który skarżą się rodzice. Każdy, kto ma kilkunastoletnie dziecko, wie, że życie z nastolatkiem pod jednym dachem to sport ekstremalny. Dlaczego? Odpowiedź na to pytanie jest w zasadzie prosta: nastolatek to gejzer różnorodnych – często sprzecznych – emocji, buntuje się przeciwko całemu światu, miewa huśtawki nastrojów i zwykle nie panuje nad swoimi reakcjami, które często są nieadekwatne do sytuacji. Odpowiadają za to oczywiście okres dojrzewania i szalejąca w młodym człowieku burza hormonalna. Wszyscy przez to przechodziliśmy, choć może nie wszyscy tak to pamiętamy… Dlatego problemy z nastolatkiem to zjawisko naturalne – młody człowiek musi przejść przez okres buntu, aby odnaleźć własną tożsamość i własną drogę. Z tego powodu różne zaburzenia zachowania u nastolatków – takie jak nadwrażliwość, płaczliwość, nadpobudliwość, podnoszenie głosu, dramatyzowanie – często nie oznaczają nic złego, nie są groźne i rodzic musi je po prostu spokojnie przetrwać. Niestety zdarzają się jednak takie zaburzenia zachowania młodzieży czy problemy emocjonalne nastolatków , które powinny nas zaniepokoić i skłonić do szybkiej reakcji.
Jakie zaburzenia zachowania u nastolatków powinny zwrócić naszą uwagę?
nagła, radykalna zmiana zachowania nastolatka (dziecko pełne życia z dnia na dzień zaczyna godzinami przesiadywać samo w zamkniętym pokoju lub osoba spokojna i nieśmiała staje się wyjątkowo nadpobudliwa),
poważne zaburzenia zachowania u nastolatka, czyli zachowania nietypowe, dziwaczne, irracjonalne (siedzenie w łazience po ciemku, mówienie do siebie itp.),
izolowanie się nastolatka, alienacja, unikanie jakichkolwiek kontaktów z otoczeniem,
brak przyjaciół, koleżanek i kolegów, brak kontaktów towarzyskich z rówieśnikami,
wyraźnie utrudniony kontakt, narastające problemy z komunikacją,
nagłe, wyraźne problemy szkolne, wagary, bardzo złe oceny, uwagi nauczycieli,
zaburzenia snu nastolatka, bezsenność, problemy z zasypianiem (młody człowiek codziennie chodzi spać np. około godziny 2 czy 3 w nocy, a wstaje po południu) – problemy z zasypianiem u nastolatków, bezsenność u młodzieży mogą być jednym z pierwszych objawów depresji,
długotrwałe zaburzenia łaknienia, brak apetytu, częste diety, głodówki,
wielogodzinne korzystanie z komputera, tabletu lub telefonu komórkowego przy jednoczesnej rezygnacji z innych zainteresowań i aktywności,
agresja, autoagresja, samookaleczenia.
O czym mogą świadczyć zaburzenia zachowania u nastolatków?
Wymienione zaburzenia zachowania u nastolatków mogą być objawami poważniejszych zaburzeń psychicznych, społecznych czy emocjonalnych. Mogą oznaczać np. początek choroby psychicznej, depresji, anoreksji, zaburzenia osobowości, zaburzenia afektywne, nerwicę, fobię szkolną, stany lękowe lub uzależnienie. W takiej sytuacji warto szybko zareagować, nie czekać na utrwalenie niepokojących nawyków czy pogłębienie się objawów. Nastoletnie dziecko może bowiem wymagać psychoterapii, leczenia, a być może jedynie zmiany szkoły. Pamiętajmy: problemy z nastolatkiem mogą (choć nie muszą) oznaczać kłopoty zdrowotne wymagające pomocy farmakologicznej lub psychologicznej.
Problemy z nastolatkiem – gdzie szukać pomocy?
Zaniepokojeni rodzice często czują się zagubieni i zastanawiają się, gdzie szukać pomocy. W pierwszej kolejności należy podjąć próbę rozmowy o niepokojących nas zachowaniach z samym nastolatkiem. Ważne, aby taka rozmowa była spokojna i rzeczowa, najlepiej na neutralnym gruncie – podczas spaceru czy w zacisznej kawiarni, bez zbędnych emocji, pretensji czy oskarżeń. Być może w trakcie rozmowy wiele uda się wyjaśnić. Jeżeli nie, trzeba podjąć następne kroki. Warto odwiedzić szkołę, a następnie dowiedzieć się i sprawdzić, gdzie można szukać pomocy w swojej dzielnicy czy pobliskim mieście. Dlatego kolejnymi działaniami mogą być:
rozmowa z wychowawcą (warto spytać, czy nauczyciele zauważyli jakieś nietypowe czy niepokojące zachowania),
rozmowa z pedagogiem szkolnym,
wizyta w najbliższej poradni psychologiczno-pedagogicznej,
wizyta u psychologa lub psychoterapeuty,
wizyta u psychiatry.
Okres dorastania jest niezwykle trudny – zarówno dla rodziny kilkunastoletniego młodego człowieka, jak i samego nastolatka. Problemy z nastolatkiem to zjawisko powszechne i w dużej mierze naturalne. Pomóżmy naszemu dziecku spokojnie przejść przez ten ważny i niełatwy dla niego czas. Podstawą powinny być rozmowa, wzajemny szacunek, konsekwencja i wspólne określanie granic akceptowalnego zachowania, wspólne spędzanie czasu, a także zrozumienie potrzeby wolności i samodzielności młodego człowieka. Nie demonizujmy objawów buntu – one z pewnością przeminą. Natomiast w przypadku pojawienia się groźnych czy niepokojących zachowań skorzystajmy z rad profesjonalistów. W razie kłopotów ze znalezieniem odpowiednich specjalistów pedagog szkolny powinien doradzić i poinformować, gdzie szukać pomocy.
Newsletter
Dołącz do grona odbiorców newslettera i odbierz 15% rabatu na roczny dostęp do dlaucznia.pl!
Dowiedz się więcej
Administratorem danych osobowych podanych w formularzu rejestracyjnym na korzystanie z usługi jest Nowa Era Sp.z o.o. z siedzibą przy Al. Jerozolimskie 146 D, 02-305 Warszawa.
Czytaj więcej
